5X Rietveld
For the first time in over thirty years, the creative worlds of Gerrit Rietveld and his children are brought together—revealing a family legacy that shaped the course of modern Dutch art and design.
Een familie reünie
In 1991 werd het werk van Wim, Jan, Elisabeth (Bep) en Gerrit jr. voor het laatst geëxposeerd in de tentoonstelling ‘Vier keer Rietveld’ in het door Gerrit Rietveld ontworpen paviljoen De Zonnehof in Amersfoort. Het is dus hoog Mjd voor een nieuwe update, vindt Niek Schoenmakers. In de verkooptentoonstelling ‘5 X Rietveld’ legt de galeriehouder de creaMeve lijnen bloot die tussen de vader en zijn kinderen bestaan, door het talent van de vier kinderen Rietveld extra te belichten.
Gerrit Rietveld was architect en meubelontwerper en heeR in beide gebieden grote erkenning gekregen. De Zig- Zagstoel, Kratstoel en de Rood-blauwe stoel zijn bij iedereen bekend. Hij was een revoluMonaire pionier van het Nieuwe Bouwen en was beeldbepalend voor de vormgeving in Nederland. Gerrit sr. staat voortdurend in de belangstelling, dit jaar onder andere met het 100-jarige jubileum van het Rietveld-Schröderhuis. “Maar lang niet iedereen weet dat zijn kinderen invloedrijk waren op de Nederlandse beeldende vormgeving na de Tweede Wereldoorlog ”, zegt Niek Schoenmakers. “Wim, Jan, Bep en Gerrit werden gevormd in een arMsMek milieu en in hun werk zien we ook een grote verwantschap met dat van hun vader. TegelijkerMjd is het bijzonder dat Rietveld sr. ervan uitging dat je kinderen wel kunt voeden maar niet kunt opvoeden en daarom gaf hij ze de vrijheid om hun eigen weg te kiezen. Zo hebben ze onbelemmerd een geheel eigen sMjl ontwikkeld en in de periode van De Wederopbouw een stempel gedrukt op de vakgebieden waarin ze werkzaam waren”, zegt Schoenmakers.
Het Rietveld DNA in meubels en schilderijen
Speciale aandacht is er voor Bep Rietveld. In samenwerking met SMchMng Bep Rietveld presenteert The Millen House een selecMe van haar zelden getoonde portre[en en sMllevens. De tentoonstelling legt een opmerkelijke link tussen Bep en haar vader: zijn ontworpen meubilair, zoals de iconische Rood-blauwe stoel en de Steltman-stoel, dient als decor voor de personen en objecten op haar schilderijen. Schoenmakers: “Beps indringende weergave van haar personages voegt een menselijke laag toe en benadrukt het raMonele karakter van het werk van haar vader.”
Wim Rietveld Wim Rietveld legde in zijn ontwerpen de nadruk op de balans tussen vorm en funcMe. Hij ontwikkelde gebruiksvoorwerpen geschikt voor massafabricage, geheel in lijn met de ideeën van SMchMng Goed Wonen. Zo toont Schoenmakers de bekende Panama-lamp, model 4050 uit 1956, gemaakt door Gispen. In dit bedrijf was Wim betrokken bij het ontwerp van kantoormeubelen, waar hij woonmeubels en lampen aan toevoegde. Ook hier wordt het verband met zijn vader belicht: in 1957 waren ze samen verantwoordelijk voor het ontwerp van de stapel- en koppelbare Mondial-stoel die een jaar later werd gepresenteerd op de Wereldtentoonstelling in Brussel.
Een topstuk in de tentoonstelling is een zeldzame stoel van Gerrit Rietveld jr. uit 1954. Waar zijn broer Wim voor de industrie werkte, was het Gerrit die in eigen beheer meubels in kleine oplages maakte. Hij leerde het meubelambacht in de werkplaats van Gerard van de Groenekan die meubels voor Gerrit sr. maakte. Met een eenvoudige vormentaal en een bijzondere construcMe ontwikkelde hij een eigen handschriR dat hem een zekere bekendheid gaf. Helaas overleed hij op jonge leeRijd waardoor zijn oeuvre zeer beperkt en vrijwel onbekend is gebleven.
Architect Jan Rietveld startte zijn carrière net na de Tweede Wereldoorlog. Zijn werk heeR raakvlakken met dat van zijn vader en het Nieuwe Bouwen. Zijn bekendste ontwerp is de Westeinderflat uit 1956-1958, een vrijgezellenflat in Amsterdam die al snel de schertsende bijnaam ‘Hunker Bunker’ kreeg. Naast vooral vrijstaande huizen ontwierp hij af en toe ook meubels binnen de architectuur. Met de getoonde kasten uit een Amsterdams appartement van Jan, legt Schoenmakers een verband met zichzelf als architect. “Binnen mijn galerie ben ik geïnteresseerd in de wisselwerking tussen kunst- en designobjecten en de architectonische ruimte. Deze kasten zijn specifiek voor een bepaald appartement ontworpen maar zijn ook op zichzelf staande meubels die in elk hedendaags interieur passen.”
Sluitstuk van 5X Rietveld is een kerkbank van Gerrit Rietveld sr. Deze bank uit 1963 van metaal en hout, is aiomsMg uit kerkelijk centrum ‘De Hoeksteen’ in Uithoorn. Dit rechthoekig gebouw in de sMjl van Het Nieuwe Bouwen creëert door de weerspiegeling in de omliggende vijver de illusie van een kubus. Rietveld ontwierp het gebouw, de kerkbanken en het kruis in de kerkzaal. Hij maakte de opening van zijn enige voltooide kerkontwerp zelf niet meer mee; hij overleed Mjdens de bouw in 1964.
De tentoonstelling laat zien hoe het DNA van Rietveld doorklinkt in het werk van zijn kinderen, maar ook zijn weerklank vindt in de huidige jonge generaXe ontwerpers. Tijdens designroute GLUE Amsterdam van 19-22 september 2024, ontwikkelt The Millen House een speciaal programma rondom 5 X Rietveld, met onder andere een vraaggesprek met de dochter van Bep Rietveld.
Tekst: Viveka van de Vliet